‘Zee-ijs rond Antarctica op dieptepunt: ruim 45 keer Nederland ontbreekt’. Deze alarmerende kop op de NOS-website is meteen ook een lesje in nederigheid. Vergeleken met al dat smeltende ijs stelt Nederland inderdaad niet veel voor, in een paar uur rijd je er doorheen. Dat kun je van het continent rond de zuidpool niet zeggen, Antarctica is ca. 326 keer zo groot als Nederland. Als 45 keer de oppervlakte van ons land gesmolten is, blijft er nog heel wat ijs over zou je denken. Maar het is zeker een hele aderlating, de aarde bloedt als de ijskap smelt en dat gebeurt steeds sneller. Voordat we dit nieuws goed konden verwerken meldde de publieke omroep alweer: ‘in honderdduizend jaar was het niet zo warm op aarde als de afgelopen maand.’ Hoe die 1,2 miljoen maandgemiddelden de laatste honderdduizend jaar zijn vastgesteld, wordt niet uit de doeken gedaan. De kop van het artikel liet geen enkele wetenschappelijke twijfel bestaan: ‘Krankzinnige records: I told you so, zeggen klimaatwetenschappers.’ Kristalhelder en dan zijn er nog steeds mensen die vinden dat wetenschappers te abstract communiceren.
Het valt niet te ontkennen: bosbranden, verzengende hitte, overstromingen en oorlogen teisteren de wereld. De eindeloze stroom slecht nieuws zorgt voor een onbehaaglijk gevoel. Hoe zal het met de mensheid aflopen? Eigen schuld, dikke bult, ligt op de loer. Alarmisten prediken dat het einde der tijden nabij is. Althans, als er niet heel snel iets gebeurt. We moeten van gekozen en zelfbenoemde volksvertegenwoordigers onze levensstijl drastisch aanpassen en politici vragen om duizelingwekkende budgetten zodat zij het tij nog kunnen keren. Geen garanties, het is immers al bijna te laat. Je zou bijna denken dat de hele wereldbevolking een enkeltje naar de hel krijgt als het roer in ons land deze week niet omgaat.Geloof in het eeuwige leven is steeds minder mensen gegevenen dat is een gemis, de somberaars winnen terrein. Relativisten komen over het algemeen wat minder snel op temperatuur: komt tijd komt raad is een aanlokkelijke gedachte, al zou ik daar ook mijn leven niet om durven te verwedden. Zij menen dat het klimaatpakket van € 28 miljard dat het inmiddels gevallen kabinet nodig heeft om de klimaatdoelen te halen, de opwarming van de aarde maar met 0,00003 graden voorkomt. Te mooi om waar te zijn, zo’n exacte berekening. Daar is het laatste woord nog niet over gezegd vermoed ik. Conflicterende opvattingen geven keuzestress en zeg nou zelf: in deze zomermaand ging tien procent van de natuur van Rhodos in vlammen op, terwijl hetsneeuwde op 2.100 m hoogte in de Zwitserse Alpen. Normaal of toch een beetje raar? Waarschijnlijk allebei, al zal ook dat wel tot veel discussie leiden. Als het regent terwijl de zon schijnt, dan is het kermis in de hel wisten we als kind al.
Een goed boek lezen is een uitje in deze barre tijden, even er tussenuit, een paar uur verlost van alle dagelijkse misère. Je steekt er wat van op en kunt, zonder op reis te gaan, gevaarloos dwalend door onbekende werelden nieuwe inzichten opdoen. Goed nieuws en slecht nieuws horen bij elkaar als yin en yang. Geen zoet zonder zuur en geen hemel zonder hel. Van die tegenstelling maakt elke auteur graag gebruik. Een lezer van mijn misdaadroman De Rioolrat drukte het treffend uit: ‘mooi en goed boek, spannend en verontrustend’. De spijker op zijn kop: mooi en verontrustend, yin en yang. Dat is een commentaar waar je als auteur blij van wordt.
Om maar even bij het thema hel te blijven: de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Het kopen van een boek gaat altijd sneller dan het lezen daarvan. Stapels ongelezen boeken wachten op een rustig moment of de volgende vakantie waarin we dit keer echt meer gaan lezen. Hoe oprecht zo’n voornemen is verschilt, daarom heeft de een zicht op een mooie plek in de hemel en is de ander onmiskenbaar op weg naar de hel. Sommige boekenvrienden krijgen een onrustig gevoel als hun verzameling ongelezen boeken kleiner wordt, terwijl anderen helemaal niet de bedoeling hebben al die ongeopende boeken ooit daadwerkelijk te lezen. Zeg me wie uw vrienden zijn, dan zeg ik wie u bent. Mijn variant op dit gezegde is: ‘laat me je stapel zien, dan leer ik je wat beter kennen’.
Een stapel met De zeven zussen deel 8 van Lucinda Riley en De Hemel van Ilja Gort geeft al een eerste indruk. Als er ook De wind kent mijn naam van Isabel Allende, Putin’s People van Catherine Bellon en Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijfer bij liggen wordt het beeld toch net weer anders.
Een verzameling ongelezen pareltjes is niet iets om geheimzinnig over te doen. Op mijn vakantiestapel liggen al een tijdje: De Bourgondiërs van Bart van Loo, De crisis van het democratisch kapitalisme van Martin Wolf, De Zwijger van René van Stipriaan, Het ontstaan van de tijd van Thomas Hertog en Waarheen moet ik gaan van John Dunkelgrün. Daarnaast Lenoir van Bas de Haan, Willem die Madock maakte van Willem Dros en een paar oude Simenons. Misschien is het een idee naast de Boeken Top 10 een Ongelezen Boeken Top 10 op te stellen, ik ben benieuwd naar de verschillen.
Elke lezer van deze column kan zijn favoriete stapel achterlaten op deze website, commentaar is welkom: kom open laat ons je stapel zien.
Pieter Chenestre
Pieter Chenestre | De Rioolrat 